[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Geneza i pierwsze publikacje utworuInny Świat to utwór, którego źródeł należy szukać w autobiografii autora.Przeżycia i obserwacje obozowe nie mogły pozostać bez wpływu na sposób myślenia i odczuwania byłego więźnia.Literackie ujęcie tych doświadczeń mogło być zarazem formą „oczyszczenia”, próbą analizy niecodziennego zjawiska, jakim był łagier - swoisty mikroświat rządzący się odrębnymi prawami, stojącymi w sprzeczności z ogólnoludzkimi zasadami współegzystencji.Przede wszystldm jednak utwór ten odbierano jako dokument historyczny, dowód zniewolenia jednostki, upodlenia przymusową wyczerpującą pracą w skrajnie złych warunkach.Podobną problematykę podejmowano już wcześniej.Jako punkty odniesienia dla Innego Świata badacze wskazują Wspomnienia z domu umarłych (Zapiski z martwego domu) Dostojewskiego i Dziennik roku zarazy Daniela Defoe.Pierwsze fragmenty dzieła pisarz opublikował w 1947 r.w londyńskich „Wiadomościach” (Zabójca Stalina).Systematyczną pracę nad całością książkową Herling rozpoczął w 1949 r fw Rugby].[.] Zastały one opublikowane w „ Wiadomościach” pod roboczym tytułem Martwi za życia.Andrzej Ciołkosz przetłumaczył je z rękopisu na język angielski, a Witołd Czerwiński zaniósł je do znanego wydawnictwa londyńskiego Heinemann.U Heinemanna recenzentem Martwych za życia był znany kiytyk Malcolm Muggeridge, który wspomnienia Herlinga ocenił niezwykle pozytywnie.Dzięki tej opinii pisarz otrzymał zaliczkę, która pozwoliła mu na dokończenie książki w 1950 „~ Dokładnie rzecz biorąc, Inny Świat powstał między lipcem 1949 a lipcem 1950 rCałość, pod nowym tytułem Inny Świat.Zapiski sowieckie, ukazała się po raz pierwszy po angielsku w roku 1951, w doskonałym, zdaniem autora, tłumaczeniu Josepha Marka (czyli Andrzeja Ciołkosza) i z króciutką przedmową Bertranda Russella.W.Bolecki pisze dalej, że był to wielki sukces wydawniczy, który pociągnął za sobą wznowienia w Anglii i publikację w Ameryce.Polskojęzyczna wersja ukazała się najpierw w Anglii (1953, wydawnictwo Gryf), a po kilkunastu latach we Francji (1965, Instytut Literacki), gdzie była kilka razy wznawiana aż do 1989 r.W Polsce żywot Innego Świata rozpoczęły publikacje w wydawnictwach „podziemnych” począwszy od 1980r.(NOWA).Oficjalnie dzieło mogło się ukazać dopiero cenzury w 1989 r.(Czytelnik).Zostało przyjęte z wielkim zainteresowaniem i wprowadzone do programu szkoły średniej.Dzięki temu jest często wznawiane i obecnie powszechnie znane w kraju i za granicą.Ukazało się wiele przekładów na języki obce, również poza Europą (m.in.na japoński, chiński i arabski) Wyjątkowo późno opublikowano utwór w języku francuskim — w 1985 r.4.Czytelnicy doceniali podjętą problematykę oraz literacki sposób ujęcia.Wśród innych dzieł poświęconych tematyce obozowej właśnie to pozwała zachować wiarę w człowieczeństwo, o którym nie zapomina całkowicie nawet w tak nieludzkich warunkach, jakie panowały w sowieckich łagrach.Książka zawiera również analizę systemu totalitarnego, która jawi się w pełni poprzez ogląd stosunków panujących w tym odmiennym świecie (począwszy od powodów i sposobu aresztowania aż do — często odkładanego na nieokreślony czas — zwolnienia z łagru).Odbiór książki dowodzi, że zapotrzebowanie na takie dzieło było ogromne.Nie była to jedyna wypowiedź o takiej tematyce (konteksty go literackie wskazujemy w rozdziale pt.Inny Świat wobec znanych wypowiedzi o życiu w obozie), jednak właśnie ona zdobyła sobie szczególne uznanie.Rozważenie fenomenu popularności Innego Świata umożliwi zapewne podjęta dalej refleksja nad treścią i formą utworu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]