[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Chociaż żaÅ‚owaÅ‚emstraconego czasu, to jednak widziaÅ‚em, jak nasze wysiÅ‚ki nad brzegamiMorza Czerwonego zaczynajÄ… przynosić owoce.Nagle jednak interwencja Anglików w innej części naszego imperiumspotÄ™gowaÅ‚a do maksimum mój niepokój i oburzenie.5 maja 1940 rokupewna agencja prasowa powiadomiÅ‚a mnie o godzinie trzeciej nadranem, że eskadra brytyjska wysadza na lÄ…d wojska w zatoce Diego-Suarez, na północnym wybrzeżu Madagaskaru.Nasi sojusznicyprzemocÄ… zajÄ™li francuskÄ… posiadÅ‚ość nie zasiÄ™gnÄ…wszy nawet naszejopinii!Od czasu wydarzeÅ„ w Pearl Harbour wielokrotnie podejmowaÅ‚emkroki, aby uzgodnić z rzÄ…dem londyÅ„skim przyÅ‚Ä…czenie Madagaskaru doWolnej Francji: 10 grudnia konferowaÅ‚em z generaÅ‚em Brooke, szefemimperialnego sztabu generalnego; 16 grudnia wystosowaÅ‚em list doChurchilla; 11 lutego dorÄ™czyÅ‚em projekt operacji premierowi,generaÅ‚owi Brooke i wysokiemu komisarzowi UniiPoÅ‚udniowoafrykaÅ„skiej; 19 lutego pisaÅ‚em ponownie do Churchilla;wreszcie 9 kwietnia wystosowaÅ‚em pilnÄ… notÄ™ do Edena.We wszystkichtych dokumentach proponowaÅ‚em szybkie przeprowadzenie akcji przezbrygadÄ™ Wolnych Francuzów, która po wylÄ…dowaniu w MajoungapomaszerowaÅ‚aby do stolicy Madagaskaru Tananarive, w razie potrzebyprzy wsparciu lotnictwa brytyjskiego, podczas gdy nasi sojusznicyprzeprowadziliby dywersjÄ™ blokujÄ…c Diego od strony morza.JednoczeÅ›nie żądaÅ‚em, aby Komitet Narodowy przejÄ…Å‚ administracjÄ™wyspy.Tymczasem uważajÄ…c, że Unia PoÅ‚udniowoafrykaÅ„ska jestbezpoÅ›rednio zainteresowana w tej sprawie, informowaÅ‚em siÄ™ co doewentualnych projektów rzÄ…du w Pretorii.Już w koÅ„cu 1941 rokuwysÅ‚aÅ‚em tam puÅ‚kownika Pechkoffa jako delegata Wolnej Francji.ZdobyÅ‚ on sobie takÄ… osobistÄ… sympatiÄ™ generaÅ‚a Smutsa, że liczyÅ‚em nato, iż gdyby Unia miaÅ‚a przedsiÄ™wziąć jakieÅ› dziaÅ‚ania, jej premier nieukrywaÅ‚by tego przed moim zrÄ™cznym i wiernym przedstawicielem.Wreszcie w marcu 1942 roku generaÅ‚-lekarz Sicé, wysoki komisarz wBrazzaville, odwiedziÅ‚ AfrykÄ™ PoÅ‚udniowÄ….Z rozmówprzeprowadzonych ze Smutsem i ministrami odniósÅ‚ wrażenie, że Uniasama nie przedsiÄ™wezmie żadnych kroków na Madagaskarze.WszystkiewiÄ™c swoje wysiÅ‚ki rozwinÄ…Å‚em w Londynie, przekonany, że nie ma siÄ™co bawić w żadne skrupuÅ‚y.Istotnie, od czasu przystÄ…pienia Japonii do wojny Madagaskar byÅ‚zagrożony.NależaÅ‚o przewidywać, że Niemcy wczeÅ›niej lub pózniejzmuszÄ… rzÄ…d Vichy, aby co najmniej pozwoliÅ‚ grasujÄ…cym po morzachjapoÅ„skim krążownikom i okrÄ™tom podwodnym korzystać z baz naMadagaskarze celem paraliżowania żeglugi alianckiej na wodach AfrykiPoÅ‚udniowej.DziÄ™ki ochotnikom, którym od czasu do czasu udawaÅ‚o siÄ™ zbiec zMadagaskaru, oraz zaÅ‚ogom statków zarzucajÄ…cych kotwicÄ™ w je-go portach, byliÅ›my dość dobrze poinformowani o nastrojachpanujÄ…cych na wyspie.Zawieszenie broni 1940 roku poczÄ…tkowoprzyjÄ™to tu bardzo niechÄ™tnie.Gubernator generalny de Coppet mógÅ‚bybyÅ‚ wtedy bez trudu przeprowadzić przyÅ‚Ä…czenie Madagaskaru doWolnej Francji, gdyby pozostaÅ‚ wierny swym wÅ‚asnym deklaracjom, naco siÄ™ jednak nie zdecydowaÅ‚.ZresztÄ… Vichy niebawem odwoÅ‚aÅ‚o go ztego stanowiska, a jego nastÄ™pca Cayla, majÄ…c przy swym boku generaÅ‚alotnictwa Jeaunaud, staraÅ‚ siÄ™ uÅ›pić wolÄ™ oporu.Z kolei i on ustÄ…piÅ‚miejsca nowemu generalnemu gubernatorowi Anetowi.Gdyby PétainpoleciÅ‚ pozostawić JapoÅ„czykom swobodÄ™ dziaÅ‚ania na Madagaskarze,rozkaz ten niechybnie zostaÅ‚by wykonany.Tak samo wykonano by jegorozkaz stawienia oporu desantowi alianckiemu.Otóż byÅ‚o jasne, żeAnglosasi wczeÅ›niej czy pózniej bÄ™dÄ… chcieli zapewnić sobie posiadanietej wyspy.Wtedy jednak, zważywszy tradycyjne dążenia politykibrytyjskiej, wszystko nakazywaÅ‚o Francji wziąć udziaÅ‚ w tej operacji.Aatwo wiÄ™c zrozumieć, jak bardzo zaniepokoiÅ‚y mnie dziaÅ‚ania imetody Anglików.Tym bardziej, że wÅ‚aÅ›nie w dniu ataku na Diego-Suarez rzÄ…d waszyngtoÅ„ski ogÅ‚osiÅ‚ komunikat stwierdzajÄ…cy, że StanyZjednoczone i Wielka Brytania sÄ… zgodne co do tego, że Madagaskarzostanie zwrócony Francji z chwilÄ…, gdy okupacja tej wyspy nie bÄ™dziejuż miaÅ‚a istotnego znaczenia dla wspólnej sprawy NarodówZjednoczonych".A zatem na razie Madagaskar miaÅ‚ być Francjizabrany? I jakiemuż paÅ„stwu, jeżeli nie jednemu z dwóch mocarstwanglosaskich, miaÅ‚by wówczas być przekazany? W czym wtedy wyrazisiÄ™ na wyspie udziaÅ‚ Francji w wojnie? I co w przyszÅ‚oÅ›ci pozostanie tu zprestiżu Francji?MusieliÅ›my dziaÅ‚ać oglÄ™dnie.UmyÅ›lnie czekaÅ‚em sześć dni, zanimudaÅ‚em siÄ™ do Edena na rozmowÄ™, o którÄ… mnie prosiÅ‚.OdbyÅ‚a siÄ™ ona11 maja.Minister brytyjski przejawiaÅ‚ w niej pewne zakÅ‚opotanie. Zapewniam pana oÅ›wiadczyÅ‚ mi że nie mamy żadnychzamiarów co do Madagaskaru.Pragniemy, aby wÅ‚adze francuskie nadalsprawowaÅ‚y tam administracjÄ™. Które wÅ‚adze francuskie? zapytaÅ‚em.Z wypowiedzi Edena wywnioskowaÅ‚em, że Anglicy zamierzajÄ…nawiÄ…zać pertraktacje z gubernatorem generalnym Anetem, aby znalezćmodus vivendi, pozostawiajÄ…c wszystko na Madagaskarze wdotychczasowym stanie, w zamian za co alianci pozostaliby w Diego-Suarez roztaczajÄ…c stÄ…d nadzór nad resztÄ… wyspy.OÅ›wiadczyÅ‚em Edenowi, że jesteÅ›my temu przeciwni. Albo ten plan siÄ™ uda powiedziaÅ‚em a wtedy wynik-nie z tego neutralizacja terytorium francuskiego pod gwarancjÄ… aliantów,na co siÄ™ nigdy nie zgodzimy, albo siÄ™ nie uda, a wtedy bÄ™dziecie zakilka tygodni musieli sami podjąć ekspedycjÄ™ w gÅ‚Ä…b wyspy, co bÄ™dziewyglÄ…daÅ‚o na podbój
[ Pobierz całość w formacie PDF ]