Castillo Pamietnik zolnierza Korteza

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Co zaś do Panfila de Narvaez, sam Diego Velazquez winien jest surowejkary, wysłał bowiem tę wyprawę bez pozwolenia Jego Cesarskiej Mości.Akiedy wysłał prokuratorów swoich do Kastylii, bynajmniej nie odniósł siędo króla, jak był powinien, ale jedynie do biskupa Burgos.KrólewskiTrybunał w Santo Domingo i bracia hieronimici ostrzegali DiegaVelazqueza, aby pod surowymi karami nie wysyłał tej wyprawy nieuwiadomiwszy o tym króla, inaczej zle się przysłuży sprawie bożej i cesar-skiej, wnosząc zatargi do Nowej Hiszpanii, w czasie kiedy Kortez i my,jego towarzysze, trudziliśmy się nad podbojem i nawracaniem na świętąwiarę katolicką tubylców.Nawet aby tę wyprawę powstrzymać wy-słali audytora tegoż Trybunału, licencjata Lucasa Vazqueza de Ayllon, leczzamiast go wysłuchać i zastosować się do królewskich dekretów, jakiewiózł, uwięzili go i odesłali okrętem bez żadnego względu.Działo się towszystko w obecności Narvaeza, który w ten sposób dopuścił się zbrodnilegis majestatis, za którą jest kara śmierci.I mówili dalej nasi prokuratorowie, że jeśli zarzuca się Kortezowi, iż nieusłuchał królewskich dekretów, przywiezionych przez Narvaeza, leczpodniósł oręż przeciw niemu, zaznaczają, że pierwszą rzeczą, jaką uczyniłNarvaez przybywszy do Nowej Hiszpanii, było wysłać posłów dowielkiego kacyka Montezumy, uwięzionego przez Korteza, powiadamiającgo, że przybyli, aby go uwolnić i śmiercią ukarać wszystkich nas, którzytrzymaliśmy z Kortezem.W ten sposób wzburzył on cały kraj, już uspoko-jony, prócz tego nie chciał odpowiadać na listy Korteza, ale nazywał gozdrajcą i głosił wojnę na śmierć i życie.Kortez postanowił tedy wyprawićsię przeciw niemu.Na zarzut, że kiedy do Panuco przybył jako gubernator owej prowincjiFrancisco de Garay z dekretami Króla Jegomości, Kortez tak mu zbuntowałżołnierzy, że Garay, widząc się pokonanym i zgubionym, pozbawionympułków i żołnierzy, poddał się Kortezowi, który go umieścił w swoimdomu, a po ośmiu dniach wydał dlań śniadanie, po którym Garay zmarł zpowodu jakoby trucizny odpowiedzieli, że sprawa miała się inaczej.Kortez nie potrzebował podburzać żołnierzy Garaya, lecz Garay nie byłwojownikiem i nie dawał sobie rady z żołnierzami.%7łołnierze ci powylądowaniu widzieli tylko ziemie nieurodzajne, tylko wielkie rzeki,grzęzawiska, komary i nietoperze, a dowiedziawszy się o niesłychanymdobrobycie Meksyku, o jego bogactwach, o szczodrobliwości Korteza,opuścili Garaya i wyprawili się do Korteza, idąc przez osiedla owejprowincji, ograbialitubylców, zabierali im żony i córki, przeto Indianie buntowali się i zabijaliżołnierzy.Nie Kortez zabrał mu okręty, ale zatonęły, kiedy oficerowieKorteza wysłani do Garaya, aby zapoznać się z dekretami królewskimi,spotkali go pozbawionego wojska i okrętów, Kortez kazał sprowadzić godo Meksyku, ugościł go i układali małżeństwo między swymi dziećmichciał mu też pomóc przy kolonizowaniu ziem de Palmas.A jeśli Bogu po-dobało się zabrać go ze świata, nie ma w tym winy Korteza, pogrzeb odbyłsię z wielkimi honorami, włożono żałobę, a medycy, którzy go leczyli, za-przysięgli, że zmarł na bóle w boku, co jest jedyną prawdą.Co zaś tyczy się tego, że Kortez pobierał kwintę, jakoby król, odpo-wiedzieli, że kiedy obierano go wodzem naczelnym i najwyższym sędzią,dopóki Jego Cesarska Mość nie zarządzi inaczej żołnierze przyrzekli, żedadzą mu piątą część tego, co pozostanie po odciągnięciu kwinty królew-skiej.A pobierał ją, bowiem stracił całe swoje mienie w służbie JegoCesarskiej Mości, jak to na przykład było w prowincji Panuco, gdzie zwłasnego majątku wydał ponad siedemdziesiąt tysięcy złotych pesosKrólowi Jegomości wysłał dary w złocie ze swojej kwinty, na co złożylidowody, którym nie zaprzeczyli prokuratorzy Diega Velazqueza.A jeślimówią, jakoby Kortez zabrał żołnierzom ich przydział złota, odpowiedzieli,że otrzymali wszyscy stosownie do rozrachowania, bowiem w Meksykuzłota znaleziono niewiele, wszystko zostało zrabowane przez Indian zTlaxcali i Tezcuco.Co zaś się tyczy śmierci Cataliny Ju�rez la Marcaida, żony Korteza,protestują przeciw oskarżeniom, chorowała bowiem na astmę i nad rankiemzmarła.A jeżeli zarzucają, że Kortez kazał przypiekać stopy gorącą oliwąGuatemuzowi i innym kacykom, aby wskazali, gdzie ukryli złoto,odpowiedzieli, że uczynili to urzędnicy królewscy wbrew woli Korteza.Cosię tyczy budowy pałaców, prawdą jest, że domy te są bardzo wspaniałe,bowiem Kortez budował je w imieniu Majestatu jako rezydencję cesarską,ale drzewa cyprysowe rosną tuż pod miastem i dostawiano je wodą, akamieni ze zburzonych świątyń było tyle, że nie było potrzeby ichsprowadzać.Podobnie odparowali wszystkie inne zarzuty.Przesłuchania obu stron trwały pięć dni, po czym sędziowie przedłożyliwszystko Jego Cesarskiej Mości i po naradzie wydano wyrok.Przedewszystkim uznano Korteza za wiernego i dobrego sługę Majestatu, po-dobnie jak nas wszystkich, podkreślono naszą wielką wierność, sławiono iwynoszono pod obłoki wielkie bitwy i walki z Indianami, nie zapomnianopodkreślić, że choć było nas tak mało, pokonaliśmy Narvaeza; nakazanomilczenie Diegowi Velazquezowi w sprawie dotyczącej rządów w NowejHiszpanii, a jeżeli tyle stracił na wyprawach, niech się upomni u Korteza,uroczyście ogłoszono Korteza gubernatorem Nowej Hiszpanii, wedlepolecenia Jego Zwiątobliwości Papieża, w imieniu Jego Cesarskiej Mościzatwierdzono podział prowincji dokonany przez Korteza i udzielonomu uprawnień do dalszych przydziałów ziemi; uznano za dobre wszystko,czego dokonał, bowiem jest jasne, że była to służba boża i królewska.*Zdawało się mnie i innym konkwistadorom spośród najdawniejszych,doświadczonym i roztropnym, że Kortez powinien był wówczas przypo-mnieć sobie dzień, kiedy wypłynął z Kuby, zwrócić uwagę na wszystkietrudy, w jakich się znalazł, kto popierał go przy wyborze na naczelnegowodza i najwyższego sędziego Nowej Hiszpanii, a także kto byli ci, którzyzawsze stali przy jego boku we wszystkich bitwach, tak w Tabasco, jak wZingapancindze, w trzech bitwach pod Tlaxcalą, w Choluli, kiedy to stałygotowe kadzie z papryką, aby nas ugotować [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy