Ziemia obiecana Reymont

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na wprost klasztoru, w rynku, który stanowi�a piaszczysta wydma, obstawiona szczytamidomów wspartych na drewnianych kolumnach, by�o kilka domów Swie�o spalonych, z któ-rych tylko wSród rumowisk i Scian porozdzieranych stercza�y nagie kominy.Przez porozpadane mury ogrodzenia klasztornego, zaroSni�te chwastami i k�pami popie-latego ligustru i obsadzone wielkimi brzozami o zwis�ych ga��ziach i bia�ej korze, wida� by�oodrapany fronton koScio�a i wysmuk�� dzwonniczk�, ukryt� w rogu cmentarza.Pod samym murem, w cieniu brzóz, sta�o kilkadziesi�t ch�opskich fur i bryczek, nieco da-lej, na Srodku rynku, pod p�óciennymi dachami tuli�o si� kilkanaScie straganów, a poza tympusto by�o zupe�nie, bo s�o�ce pra�y�o coraz mocniej.Zostali na cmentarzu, bo z powodu nat�oku nie by�o mo�ebnym dosta� si� do wn�trza ko-Scio�a.Anka usiad�a na schodach prowadz�cych do zakrystii i modli�a si�, Maks zaS i Karol po-szli pod brzozy i przysiedli na jakiejS starej ozielenia�ej p�ycie grobowej, których ca�y szeregtuli� si� pod murami.Nabo�e�stwo by�o ju� rozpocz�te.Z wn�trza koScio�a przez pootwierane drzwi brzmia�yprzyt�umione dxwi�ki organów, a czasem wznosi� si� g�os organisty, czasem chór g�osówdxwi�cza� uroczyScie, czasem s�aby g�os ksi�dza przedar� si� po tej ruchomej fali g�ów, jaka226par�a si� od drzwi, bi�a o kraty prezbiterium i cofa�a si� ze szmerem mod�ów, westchnie�i kaszla�; a czasem przycicha�o wszystko i wtedy ostre i przenikliwe g�osy dzwonków Spie-wa�y spi�em i odpowiada�o im wielkie, g��bokie westchnienie, wyrwane ze wszystkich pier-si, a wszyscy znajduj�cy si� na cmentarzu przykl�kali, bili si� w piersi i powracali znów podbrzozy i w rumowiska murów, gdzie siedzieli. Nasze chustki! szepn�� Maks, wskazuj�c na kilka kobiet, które jak maki jaskrzy�y si�na piasku i s�o�cu, siedz�c z podwini�tymi nogami i przesuwaj�c ziarna ró�a�ca. Ju� wype�z�e odpowiedzia� z ironi� nieco Karol. Te wype�z�e to pabianickie; mówi� o tych amarantowych z zielonym deseniem, te nigdynie wype�zn�, mo�na wygotowa� w s�o�cu i nie wygryzie. Wierz�, ale co mnie to obchodzi. Dzie� dobry panom! rozleg� si� przyt�umiony g�os z boku.Stach Wilczek, z cylindrem w r�ku, elegancki, pachn�cy, sta� przy nich i wyci�ga� r�k� jakdobry znajomy. Co pan robi w Kurowie? zapyta� Maks. Przyjecha�em na Swi�ta do rodziny.To mój rodzic w tej chwili dudli na organach powie-dzia� z pogardliw� pob�a�liwoSci� i bawi� si� przekr�caniem licznych pierScionków na palcach. D�ugo pan tu zabawi? W nocy wyje�d�am, bo mój �yd nie da� mi d�u�szego urlopu. A gdzie� pan teraz pracuje? W kantorze Grosglika, ale to chwilowo tylko. PuSci� pan w�giel? Nie.Mam kantor na Miko�ajewskiej, bo Grosglik swój czarny interes sprzeda� Kopel-manowi, a u tego parcha nie chcia�em by�.Czy panowie macie ju� dostaw� w�gli do swojejfabryki? zapyta� ciszej, pochylaj�c si� ku Karolowi. Jeszcze nie odpowiedzia� Maks. Jakie pan daje warunki? zapyta� Karol ch�odno.Stach przysiad� na grobie obok niego i szybko zacz�� pisa� w notesie i oblicza�, a� w ko�-cu podsun�� papier pod jego oczy. Za drogo! Brauman o siedm i pó� kopiejki daje taniej na korcu. Z�odziej i oszust! Da panu za to na wagonie dziesi�� korcy mniej zawo�a� cicho Stach. Pan mySlisz, �e si� tego w�gla nie b�dzie sprawdza� u mnie, czy co? Wywa�y si� nawet wi�cej, bo przecie� Brauman nie na pró�no zlewa w�giel wod� przedwysy�k�. By� mo�e, ale kto mi zar�czy, �e pan tego samego nie b�dziesz robi�? Dobrze, dam panu po cenie takiej, jak� Brauman deklarowa�.Nie zarobi� prawie nic, aleidzie mi bardzo o t� dostaw�.Mówi�em ju� o tym z panem Weltem, ale mi powiedzia�, �epan Borowiecki decyduje.Wi�c jak�e? zapyta� uprzejmie, nie zwa�aj�c na poprzednie s�o-wa Karola i na jego ch�odny, pogardliwy ton mowy. Przyjdx pan jutro do nas, to si� rozmówimy. W jakiej mniej wi�cej iloSci b�dziecie panowie potrzebowali w�gla? pyta� Maksa.Nie us�ysza� odpowiedzi.Umilkli wszyscy, bo przy odg�osie dzwonów bij�cych powa�nie i Spiewów ca�ego luduprocesja wysz�a z koScio�a i niby d�ugi w�� o czerwonej g�owie baldachimu, pod którym szed�227ksi�dz, wysuwa�a si� z wielkich drzwi i migota�a �usk� czerwonych, �ó�tych i bia�ych ubio-rów kobiet, popstrzonych czarnymi kapotami ch�opów i z�otymi p�omykami Swiec zapalo-nych, pe�za�a pomi�dzy szarymi murami koScio�a a zielonym wa�em brzezin i okr�ca�a d�ugimcia�em koSció�.Ogromny chór g�osów bi� w rozpalone powietrze i rwa� si� do bia�awego nieba, a� chmurygo��bi zrywa�y si� z wie�yc koScio�a, ze zrujnowanych dachów klasztoru i ko�owa�y wysoko.Procesja wróci�a do koScio�a, g�osy umilk�y, tylko liScie brzóz szemra�y i chwia�y si� sen-nie w rozpalonym powietrzu, od zabudowa� klasztornych dochodzi�y g�gania g�si, a wn�trzekoScio�a rozbrzmiewa�o g�osami Spiewów, dzwonków i organów.Upa� pot�gowa� si� coraz bardziej, s�o�ce la�o ogie� na gontowe dachy miasteczka i jakbywypija�o wszelk� moc, taka cisza bezw�adna le�a�a w rozdrganym powietrzu, nad obr�cz� pólzielonych, ogrodów stoj�cych bez ruchu, ��k zielonych, jakby przys�oni�tych opalon� mg��,i nad lasami, co wst�g� ciemn� opasywa�y miasteczko i �ó�ci�y si� �ysinami piasków i wydmgórzystych. Nie s�ysza� pan, czy Neuman po�o�y� si�? zapyta� Maks Stacha. Ju�. Zupe�nie? Nie, boczkiem tylko, na jakie trzydzieSci procent.Panowie trac�? Mamy na nim coSkolwiek i machn�� niecierpliwie r�k�. Mo�e bym znalaz� kogo, co by pa�skie pretensje naby�, ma si� rozumie�, jeSli tanio i zdobrym procentem dla mnie. Có�, u diab�a, we wszystkim pan robi ? I w niektórych innych rzeczach! zawo�a� g�oSniej i ze Smiechem Wilczek. Pan dobrze zna Kurów? zagadn�� Maks, aby odwróci� rozmow� z interesów, bo Karolniech�tnie spogl�da� na Wilczka i milcza� uparcie. Ja si� tutaj urodzi�em, tutaj pasa�em ojcowskie g�si i bydl�tka, tutaj bra�em po grzbieciepostronkiem, ksi�dz Szymon móg�by o tym obszerniej pomówi�.A, pan mo�e nie wierzy, �eja pasa�em byd�o? zapyta� ironicznie, widz�c zak�opotan� min� Maksa. Trudno mi w to uwierzy� patrz�c na pana. Ha, ha, ha! to mi pochlebia.Pasa�o si� bydl�tka, pasa�o! bra�o si� postroneczkiem poplecach, kalikowa�o124 si� ojcu na organach, czySci�o si� ojcom w klasztorze buty, zamiata�osi� nie tylko koSció�! ró�nie bywa�o.Nie wstydz� si� tego zupe�nie, bo i co to pomo�e, faktpozostaje faktem, a zreszt�, doSwiadczenie to kapita� umieszczony na procent sk�adany [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy