Molier Zelenski Boy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie mówiąc już o innych rzeczach, nigdy nie było w mojej mocy pojąć, w jaki sposób znajdują się za-pisane w gwiazdach najdrobniejsze szczegóły losów najmizerniejszego z ludzi.Jaki związek, stosu-nek, porozumienie może istnieć między nami a światami oddzielonymi od ziemi tak przerażającąprzestrzenią? jakim cudem tak piękna nauka mogła dojść do ludzkiej świadomości? Jaki bóg im ją od-słonił? lub też jakie doświadczenie mogło ująć w prawidła obserwację tej niezmierzonej ilości gwiazd,których nikt nigdy nie widział dwa razy w tym samym ułożeniu?Sama komedia miłości jest, jak pokrewna jej Księżniczka Elidy, w rodzaju pr�cieux; godnauwagi tym, iż mieści w sobie w zawiązku jak gdyby przyszły marivaudage.Wśród interludiówzwraca uwagą dialog zwady miłosne , ładna transkrypcja ody Horacego Donec gratus:FilintPókim był pewien twej łaski,Zwiat mi był piękny i miły,I królów ni bogów blaskiNie byłyby mnie znęciły.KlimenaPókim wierzyła, z mej strony,%7łeś zdolny wiernie miłować,Wyrzekłabym się korony,Byle w twym sercu królować.FilintInna dziś koi mą duszęNa dawnych uczuć mych grobie.KlimenaW innego objęciach muszęSzukać dziś pomsty na tobie.FilintChloris dziś poznać mi dałaSłodycz miłości prawdziwej;147Gdyby mej śmierci żądała,Umarłbym dla niej szczęśliwy.KlimenaW lat swych powabnym zaraniuMirtyl mnie kocha namiętnie,By sprostać temu kochaniu,%7łycie oddałabym chętnie.FilintLecz jeśli słodkie wspomnienieMe szczęście waży się skłócić,I Chloris z serca wyżenie,By tobie miejsce jej wrócić?KlimenaChoćby najtkliwiej kusiłyMirtyla gorące słowa,Z tobą jedynie, mój miły,Jam żyć i umrzeć gotowa.Układając wspólnie z Molierem międzyakty baletowe, król przeznaczył dla siebie rolęApollina i Neptuna; odtańczył je wszakże tylko raz jeden na pierwszym przedstawieniu; a byłto zarazem ostatni jego występ jako tancerza.Tradycja utrzymuje, iż przyczyną tej abstynen-cji stał się ustęp z granego w owym czasie Brytanikusa Racine a, w którym napomknięto zlekceważeniem o Neronie, iż wystawia się w czasie igrzysk na pokaz Rzymianom.Ustępten, skreślony z pewnością bez tej intencji, miał wziąć Ludwik XIV za lekcję dla siebie.148XVII�MIESZCZANIN SZLACHCICEM�Mieszczanin szlachcicem, wystawiony w Chambord z okazji polowania królewskiego, toznów jeden z owych utworów Moliera, które powstały naprędce na zamówienie dworu.Zazwyczaj Molier wybierał swobodnie temat do takich widowisk.Tym razem nałożonomu go poniekąd, a przynajmniej dwa jego warunki: mianowicie, aby utwór był przeplatanyśpiewem i tańcem, po wtóre, aby zawierał pocieszną ceremonię turecką.Czemu ceremoniaturecka? Miało to swoje polityczne przyczyny.Za Ludwika XIV Francja zaczęła wchodzić wdość ożywione stosunki z Turcją, turecczyzna była w modzie.Prócz tego poprzedniego rokuprzybył na dwór francuski Soliman, specjalny ambasador dla pewnych negocjacyj.Król, daw-szy niewiernemu dość długo czekać na audiencję, udzielił mu jej wreszcie we wspanialeprzybranej sali tronowej w Wersalu.Chcąc olśnić barbarzyńcę przepychem Ludwik XIV za-siadł na tronie w umyślnie sporządzonym stroju, cały usiany diamentami, których było po-dobno za czternaście milionów.Cały dwór wystąpił w podobnym blasku, towarzyszyła zaśaudiencji wielka parada wojskowa.Turek przybył ze szczupłą eskortą trzydziestu ludzi wbardzo brudnych turbanach; on sam był ubrany nader skromnie.Wobec wszystkich splendo-rów zachował się z istotną czy też umyślnie przybraną wschodnią obojętnością (legendawkłada mu w usta słowa, iż klacz sułtańska więcej ma na sobie klejnotów, niż cały dwór Lu-dwika XIV ).Wydobył z płóciennej torby list i oddał go.Ludwik XIV potraktował posła dośćniegrzecznie i rozstali się kwaśno; król nie mógł mu przebaczyć efektu, który spalił na pa-newce, dlatego polecił Molierowi, aby osią widowiska uczynił błazeńską parodię ceremoniitureckiej.Laurent d Arvieux77*, który długo bawił na Wschodzie, pomagał na rozkaz kró-lewski w skomponowaniu ceremonii tureckiej , strojów etc.Mając narzucone w ten sposób zakończenie sztuki, Molier musiał znalezć pomysł, któregoby ta maskarada była logicznym ujściem.Znalazł go z łatwością w przywarze, o którą już nie-raz mimochodem potrącał, mianowicie w ludzkiej próżności, w owym tak częstym jakby-śmy to dziś powiedzieli s n o b i z m i e, czyli nieprzepartym uroku, jaki wywierały napewne jednostki blaski szlachectwa.Wrażliwość na splendory społeczne, osobliwie zaś na urok rodowego wielkopaństwanależy chyba do najbardziej zakorzenionych w naturze ludzkiej [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy