Józef Bohdan Dziekoński Sędziwój

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jeszcze by�o kilka godzin do wieczoru, zwyk�ej pory rozpoczynania doSwiadcze�, i S�dziwojposzed� pod wystaw� domu u�ywa� Swie�ego powietrza i �agodnych promion s�o�ca, a Janczeka�, czy OpatrznoS� nie zeszle mu ratunku.W prostocie swego ducha mia� nadziej� cudu.Wtem po kamienistej drodze od Krakowa zajecha� przed dom konno jexdziec i zsiadaj�c wita�S�dziwoja.Jan uchyli� drzwi i zblad� na widok goScia.By� to starzec póxnego ju� wieku, lecz doS� jeszcze �wawy.W�osy wysoko podgolone okrywa�starej mody marmurkowym ko�pakiem; w�sy i brod� doko�a twarzy krótko mia� podstrzy�one,które, jakkolwiek ubielone wiekiem, przebija�y rudym kolorem.Po twarzy w ci�g�ym ruchub�d�cej, zmarszczkami pokrytej, po wzroku niespokojnym, ustach z�oSliwym uSmiechem dogóry wzniesionych, mo�na by�o jeszcze pozna� chytroS� i dum�, które tym cz�owiekiem miota-�y.Pomimo wiek podesz�y by� w ci�g�ym ruchu i pochylonym cia�em ustawicznie si� k�ania�.Podró�ny jego ubiór sk�adaj�cy si� z �upana i delii by� dwóch kolorów, wi�cej obznajmionyod S�dziwoja z otaczaj�cym go Swiatem pozna�by od razu na tym dworaku barw� s�u��cegona dworze pana krakowskiego, którym naówczas by� Miko�aj Wolski.GoS� zbli�aj�c si� do alchemika po zwyk�ym powitaniu rzek�:- Zapewne nie poznajesz mnie? To ju� lat tyle, jak nie widzieliSmy si�; i ciebie ju� staroS�Sronem osypa�a, i ja, kiedySmy si� znali, nie by�em tak pochylony.Ten znajomy dxwi�k g�osu niespodzianie uderzy� S�dziwoja.Nagle, jakby czarodziejskim spo-sobem, wróci�y mu do pami�ci spomnienia m�odoSci.Po chwili bacznego wpatrywania si� rzek�:- Jest temu lat pi��dziesi�t zna�em jednego cz�owieka, który - gdyby mi si� teraz ukaza� -zapewne w podobnej postaci i takim by g�osem przemówi� - zwa� si� Wac�aw Rogosz.- Nie omyli�eS si�, drogi przyjacielu - zawo�a� obcy otwieraj�c ramiona do uScisku: - Ja tojestem! Widzisz, �e i mnie afekt przyjaxni dobrze prowadzi�, pozna�em ci� do razu, a prze-cie� to ca�e lat pi��dziesi�t.120S�dziwoj cofn�� si� od uScisku starca i zimno odpar�:- Pó� wieku czasu czy� ci� tak zmieni�o, i� wierzysz w przyjax�? Ja, panie, pozosta�em nie-zmieniony.- Widz� to! Zawsze ten�e sam - rzek� Rogosz.- Tak te� mi ci�gle o tobie opowiada� ten twójpoczciwy, dobry Jan.Wi�c bawisz si� alchemi� bez przestanku, a to zabawnie! Wyznaj�, i�zr�czny z ciebie lis! kiedyS mnie podszed�, no! ju� nie trzeba wi�cej! - Tak d�ugo ludzi uwo-dzi�, to zr�cznoS� nies�ychana! Kiedy ja sam przysi�g�bym by� niegdyS, pami�tasz w Pradze,w Sztudgardzie, w Drexnie, �e ty istotnie umia�eS z�oto robi�! - No! a teraz, kiedySmy dowie-dzieli si� o twojej sztuce, kiedy ju� wszystko min�o, wyznaj mi, kochany, sk�d mia�eS wtedytyle pieni�dzy? - Bo te� to by�y nies�ychane skarby, jakie trawi�eS.- Przecie� pami�tasz, za sam� �on� moj� zap�aci�eS mi dziesi�� tysi�cy dukatów! Mój Bo�e!to by�a Sliczna sumka, gdyby nie to najemne �o�dactwo w Niemczech, które mnie zrabowa�o,by�bym dziS, na stare lata, nie potrzebowa� s�u�y�! Przyznaj si�, mo�e by si� ta kopalnia jesz-cze otworzy� da�a? Wszak�e teraz ci to ju� nic nie zaszkodzi, a to czasem mi�o o starych la-tach porozprawia�.Siadajmy razem; có� tak milczysz?- Nie rozumiem ci� - rzek� alchemik przychodz�c coraz wi�cej do siebie.- Widywa�eS Jana?Jan opowiada� ci o mnie?- Porzu�my te �arty - odpar� Rogosz uSmiechaj�c si� i zacieraj�c r�ce zwyk�ym swym sposo-bem.- Daj� ci s�owo szlacheckie, nie zdradz� ci�, nie wspomn� ani s�owa mojemu panu aniMniszchowi, zgo�a nikomu.- Twoim interesom nic nie zaszkodzi, oto pierwszy krok robi� do zwierzenia ci si� ze wszyst-kim i przyznaj� si�, �e umySlnie tu dla twego dobra przyjecha�em, aby ci� ostrzec, i� za dale-ko ju� zabrn��eS.Jeszcze mo�esz si� wycofa� bezpiecznie, ale w inny sposób, ma si� rozu-mie� zyskiem i nadal b�dziemy si� dzieli�.- Tak dawno ju� zerwa�em zwi�zki ze Swiatem - rzek� zdziwiony i zmi�szany S�dziwoj - i�w tej chwili nawet nie mog� poj�� o czym mówisz.Ja dot�d nie zmieni�em si�, zysków niepragn�, a panów oprócz Boga nie znam.Wiesz, i� niegdyS w podobne sprawy nie mi�sza�emsi�, dlatego i dziS, jeSli nic wi�cej nie masz do rzeczenia, bywaj zdrów!Rogosz parskn�� Smiechem i trzymaj�c si� za boki g�oSnym wybuchem weso�oSci pobudzi�gniew S�dziwoja i zaostrzy� jego uwag�.- Doskona�a komedia - zawo�a� w ko�cu.- Tegom si� nie spodziewa�, ale teraz nie b�d� si�dziwi�, je�eli wyprzesz si� i tej kartki! - I pokaza� mu pargaminowy Swistek z nast�puj�cymnapisem: ZaSwiadczam, i� od JW.Miko�aja Wolskiego, Wojewody Krakowskiego, Mi�oSciwego Panamojego, dosta�em sposobem po�yczki z�otych w�gierskich, w z�ocie, tysi�cy trzy, na op�dze-nie kosztów alchemicznych, i �e pod s�owem szlacheckim i obaw� infamii obowi�zuj� si� zamiesi�cy pi�� od daty zwróci� mu kwot� trzydziestu tysi�cy takich�e z�otych, jako zyskz praktyki mojej i pomocy Mi�oSciwego Pana.Dan w Krawarzu.Micha� S�dziwoj.Alchemik oboj�tnie przeczyta� kartk�, Rogosz poda� mu inn�, podobnej treSci, wydan� Mnisz-chowi na szeS� tysi�cy z�otych; oprócz tej ukaza� kilkanaScie rewersów ró�nego rodzaju wy-danych rozmaitym panom, pra�atom, szlachcie, nawet cudzoziemcom z obietnicami wywza-jemniania si� dziesi�� razy wi�kszymi sumami.W ko�cu wr�czy� mu tajemny rozkaz pi-121Smienny uwi�zienia i osadzenia w turmie alchemika S�dziwoja, aby mu wytoczy� proces zaniezliczone jego podejScia i oszuka�stwa, jeSliby nie odda� wy�udzonych pieni�dzy, mia� by�ods�dzony czci, s�awy szlacheckiej i jako z�odziej w wi�zieniu na zawsze osadzony [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy