[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Równocześnie fala wystąpień rewolucyjnych opadła.Rewolucja 1905 r.w Rosji zakończyła się więc niepowodzeniem, lecz wywarła wielki wpływ na rosyjski i międzynarodowy ruch robotniczy i stanowiła zapowiedź późniejszych rewolucji i walk narodowowyzwoleńczych po I wojnie światowej w całej Europie.W okresie od końca XIX w.do I wojny światowej gospodarka Rosji charakteryzowała się szybkim rozwojem w wielu dziedzinach wytwórczości.Następowała monopolizacja przemysłu, będącego w dużej mierze w rękach zachodnich koncernów i rozwój kapitalizmu finansowego.Po pierwszych kilku latach XX w.kryzysu ekonomicznego do 1913 r.produkcja przemysłowa uległa podwojeniu, a liczba zatrudnionych w przemyśle wzrosła do 3 mln.Rozrastały się też szybko miasta.Natomiast sytuacji w rolnictwie rosyjskim była niezmiennie zła.Ludność wiejska stanowiła 3/4 ogółu ludności imperium, choć trwała jej ciągła migracja do miast.O pomyślnym zaopatrzeniu w żywność decydowały dobre urodzaje.Gdy były złe, zwykle z powodu nieprzewidywalnych warunków pogodowych, dochodziło niejednokrotnie do głodu w niektórych regionach kraju.W ostatnich kilku latach przed I wojną światową ujawnił się w Rosji nawrót fermentu rewolucyjnego, zwłaszcza wśród robotników wielkoprzemysłowych i chłopstwa.Iskrą zapalną tych tendencji rewolucyjnych była tzw."masakra nad Leną".Miał tam miejsce strajk ośmiu tysięcy robotników w kopalniach złota, żądających wzrostu płac oraz poprawy nieludzkich warunków i 8-godzinnego dnia pracy.Strajk zakończył się zaaresztowaniem przywódców strajku i ostrzelaniem przez wojsko protestującego tłumu robotników, wśród których było 500 ofiar zabitych i rannych.Gdy w 1912 r.strajkowało w Rosji ogółem ok.miliona osób, to w 1913 - 1270 tys., a w pierwszych siedmiu miesiącach 1914 r.- 1300 tys.Ostatnie 2-3 dekady lat przed wybuchem I wojny światowej były w Rosji bardzo korzystne w zakresie rozwoju oświaty, nauki, kultury i sztuki.Przybyło kilka wyższych uczelni (Tomsk, Saratow, Perm, Rostów), Towarzystw Naukowych, a po 1905 r.społecznych uniwersytetów ludowych.Rozwinęło się znacznie szkolnictwo średnie, a zwłaszcza podstawowe.To ostatnie w dużej mierze dzięki działalności ziemstw, to jest samorządów lokalnych, było też wiele szkół cerkiewno-parafialnych.Rozwijała się szybko nauka w wielu dziedzinach: matematyki (Aleksander Korkin), chemii (Dymitr Mendelejew), łączności radiowej (Aleksander Popow), konstrukcji rakietowych (Konstanty Ciołkowski), fizjologii (Iwan Pawłow).Szczególne osiągnięcia uzyskano w badaniach Syberii, Dalekiego Wschodu i Arktyki.W wieli ekspedycjach badawczych brali udział Polacy, m.in.Benedykt Dybowski (fauna Bajkału), Jan Czerski (Góry Czerskiego), Aleksander Czekanowski (Góry Czekanowskiego).Spore osiągnięcia notowała architektura, malarstwo, rzeźba, muzyka, teatr i literatura piękna (Lew Tołstoj, Antoni Czechow, Maksym Gorki, Iwan Bunin).W 1907 r.zakończona została wieloletnia rywalizacja Rosji z W.Brytanią o panowanie w Persji przez zawarcie dwustronnego porozumienia, ustalającego strefy wpływów w tym państwie.Równocześnie dyplomacja rosyjska włączyła się intensywnie w konflikty bałkańskie, wspierając panslawistyczne dążenia Serbii, ale nie angażując się bezpośrednio w wojny bałkańskie 1912/13.Skończyły się one wprawdzie ostateczną porażką Turcji, lecz Rosja równocześnie utraciła swe wpływy w nowych państwach bałkańskich na rzecz Austro-Węgier (Bośnia, Rumunia, Bułgaria), Wielkiej Brytanii (Grecja) i Włoch ( Albania).Konflikty na Bałkanach stały się powodem wybuchu w 1914 r.I wojny światowej.Podstawą konfliktu były sprzeczności interesów i podział państw europejskich na bloki militarne.Głównymi z nich były: Trójprzymierze Niemiec, Austro-Węgier i Włoch oraz Trójporozumienie (Ententa) W.Brytanii, Francji i Rosji.Dla Rosji wojna zaczęła się 1 sierpnia, gdy Rzesza Niemiecka wypowiedziała jej wojnę.Niemcy rozpoczęli swą rosyjską ofensywę 4 sierpnia od zbombardowania i spalenia przygranicznego Kalisza w Kongresówce.W pierwszych miesiącach wojny na froncie wschodnim rozegrane zostały dwie kampanie wojenne.Na terytorium Prus Wschodnich, gdzie doszło do rozstrzygającej bitwy pod wsią Tannenberg (Stębark), zakończonej wielkim zwycięstwem wojsk niemieckich, i w Galicji, gdzie ofensywa wojsk austriacko-węgierskich, rozpoczęta 23 sierpnia w Kieleckiem i na Lubelszczyźnie załamała się w bitwach pod Lwowem i Gródkiem Jagiellońskim.Pod koniec 1914 r.fronty ustabilizowały się tam na wiele miesięcy na linii rzek Bzury, Nidy i Dunajca.Ziemie polskie pod zaborami, powstanie styczniowe.Po zawirowaniach Wiosny Ludów na ziemiach polskich wszystkich trzech zaborów panował spokój.Wszędzie postępował rozwój gospodarczy, a to za przyczyną pierwszej rewolucji przemysłowej, która powoli wkraczała na terytoria polskie z Zachodu.Największe uprzemysłowienie dokonało się na Górnym Śląsku w zaborze pruskim.Rozbudowały się tam głównie hutnictwo żelaza i cynku oraz górnictwo węgla kamiennego, którego wydobycie z 37 tys.ton w 1800 r.wzrosło do 4,6 mln ton w 1864 r
[ Pobierz całość w formacie PDF ]