[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Szymusik, 1991, s.368).Często stosuje się również:- Inwentarz Osobowości Eysencka (MPI) - bada neurotyzm i ekstrawersje-introwersję,- Skalę Agresji Buss-Durkee (SABD) - bada ogólny poziom agresywnościbadanego, poziom agresji jawnej (skłonność do czynnego, otwartego ata-kowania innych ludzi) oraz poziom wrogości" (skłonność do tłumieniaagresywnych nastawień i emocji),- Arkusz Samopoznania Cattella,- Inwentarz Osobowości Gougha (CPI),- Wskaznik Upodobań Sterna i inne (op.cit., s.369).Większość kwestionariuszy zaopatrzona jest w skale kontrolne (najczęściejw tzw.skale kłamstwa), za pomocą, których można w przybliżeniu określićstopień zafałszowania uzyskanych wyników przez wpływ takich czynników jaknp.kłamstwo, symulacja lub dyssymulacja (Stanik, 1986, s.155).Testy projekcyjne opierąjąsięnahipotezie, że ludziemająskłonność do rzutowania(projekcji) swoich wyobrażeń, lęków, ambicji i myśli na słabo ustrukturyzowanymateriał testowy (Eysenck, 1996, s.148).Testy te można podzielić na figuratywnei werbalne (Stanik, 1986, s.154).Do najczęściej stosowanych w Polsce testówfiguratywnych należą: Test Apercepcji Tematycznej Murray'a (TAT) i TestRorśchacha.W przypadku TAT osobie badanej pokazuje się serię rysunkówi obrazków o celowo niejasnej treści z założeniem, że osoba agresywna opiszehistorię pełną przemocy,' osoba znerwicowana - historię wskazującą na lęki frustrację itd.Test Rórschacha oparty jest na podobnym założeniu z tym, żebadanemu pokazuje się serię symetrycznych plam atramentowych (czarno-białychlub kolorowych), których kształt nie ma żadnego rzeczywistego znaczenia.Test ten,obok diagnozowania osobowości, służy również do diagnozy niektórych zaburzeńpsychicznych, m.in.schizofrenii (Pużyński, 1993, s.491).Ponadto stosuje się TestFrustracji Rosenzweiga, Test Popędów Szondiego (badanemu pokazuje się serięzdjęć twarzy ludzkich), Test Pikworda (op.cit.), Test Rysunku Postaci Ludzkiej,Test Dom-Drzewo-Człowiek i inne.Do werbalnych testów projekcyjnych należą przede wszystkim TestyNiedokończonych Zdań Sachsa i Rottera (TZN) i Testy Kojarzenia Słów. Rozdział II - Problematyka praw osób.69Istnieje szereg metod badających procesy poznawcze.Dla oceny stanupsychicznego bardzo przydatne są te przy pomocy których można dokonaćoceny poziomu intelektualnego oraz poszczególnych funkcji intelektualnych.Donajczęściej stosowanych należy Skala Inteligencji Wechslera-Bellevue (WAIS).W jej skład wchodzą testy (słowne i bezsłowne), które pozwalają m.in.na ocenętakich funkcji intelektualnych jak: pamięć, koncentracja uwagi, słownictwo,spostrzegawczość, tempo pracy, zdolność uczenia, porównywania, zdolnośćabstrakcyjnego myślenia i uświadamiania związków przyczynowo - skutkowych(Falicki, Wandzel, 1990, s.164).Końcowe wyniki umożliwiają określenieogólnego ilorazu inteligencji (IQ) oraz oddzielenie ilorazu inteligencji werbalneji niewerbalnej.Istotną zaletą tego testu jest badanie struktury inteligencji.Zaletytej nie posiada Test Percepcyjny Ravena (Matrix), który pozwala jedynie na ogólnąocenę poziomu umysłowego (M.Grćar, T.Jaśkiewicz-Obydzińska, 1981, s.158).Ponadto stosuje się również (ale rzadziej) Test Inteligencji Kohsa (bezsłowny)i Test Inteligencji Porteusa (zwany również Testem Labiryntu), badający różne,trudne do bliższego sprecyzowania zdolności umysłowe (Ekel, Jaroszyński,Ostaszewska, 1965, s.151).Do grupy badań neuropsychologicznych, obok wspomnianego już wyżejtestu Wechslera-Bellevue, należą testy z tzw.triady organicznej - Test PamięciWzrokowej Bentona, Test Bender i Test Pamięci Figur Geometrycznych Graham-Kendall.Trafność diagnostyczna tych testów (każdego odrębnie), wuszkodzeniachorganicznych o.u.n., wynosi 36-60% stąd konieczność odwoływania się dododatkowych metod (Pużyński, 1993, s.487 i 490).Szerszy zakres badań obejmuje bateria testów neuropsychologicznychHalsteada-Reitana (op.cit., s.42) w skład, której wchodzą:- bateria testów Halsteada - Test Kategorii, Test Dotykowy, Test Rytmów,Test Percepcji Dzwięków Mowy i Test Tappingu,- zestaw testów Reitana - Test Aączenia Punktów, metody oceny lateral-izacji funkcji ciała oraz metody badające spostrzeganie w zakresie różnychmodalności,- test Wechslera-Bellevue,- Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości (MMPI).Testy neuropsychologiczne badają najczęściej sprawność pamięci, stopieńmęczliwości (np.Test Kraepelina) i uwagi oraz poziom koordynacji wzrokowo-ruchowej (Spett, Szymusik, 1991, s.368).Eksperyment patopsychologiczny jest metodą całkowicie niestandaryzowaną
[ Pobierz całość w formacie PDF ]