Koberdowa Irena Watykan a Powstanie Styczniowe

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Antonelli powtarzał, że sojusz ten byłby największymszczęściem dla Europy52.Ale i ten sojusz okazał si ę zbyt słaby.Znowu zerkanoku Rosji.W tej niepewnej sytuacji, w śród rozczarowań i nadziei, wahając sięmiędzy próbami naprawy stosunków z caratem a gro zbą ich zupełnegozerwania, jeszcze trzykrotnie zabrał papież głos w sprawie powstaniastyczniowego: raz nieoficjalnie, przemawiaj ąc w kolegium propagandy 24kwietnia 1864 r.pod bezpośrednim wrażeniem wywołanym wieścią opozbawieniu arcybiskupa Feli ńskiego jurysdykcji przez carat, nast ępnie wencyklice Ubi urbaniano z 30 lipca 1864, wreszcie w alokucji Luctuosum z 29pazdziernika 1866 r.Nie ma oficjalnego tekstu przemówienia z 24 kwietnia 1864 r., s ąnatomiast trzy jego wersje, wszystkie trzy wydrukowane w gazetach ró żnychkierunków.Różnią się one znacznie między sobą.We wszystkich protestujepapież przeciw prześladowaniu Kościoła katolickiego przez Rosj ę.Lecz wpierwszej jest mowa o "sprawiedliwym powstaniu w Polsce".W drugiej (tzw.kardynalskiej) o "nierozwa żnym powstaniu".W trzeciej (jezuickiej) o"niesprawiedliwym buncie" (ingiusta ribellione), który car miał prawoposkromić.Z pewnością jednym z powodów takich zmian były wahaniaWatykanu co do kierunku jego polityki zagranicznej, próby powtórnegodogadania się z caratem.Wersja jezuicka wywołała wiele szumu.Uznano j ą zapotępienie Polski przez papieża.Niektóre gazety francuskie, a tak że krakowski"Czas" zaprzeczyły autentyczno ści tej wersji.Wiedziano jednak że, że "CiviltaCattolica" drukowała się pod kontrolą Antonellego (inni twierdzili, że sampapież przeprowadzał jej korekty).W jednym z listów polskiego działacza katolickiego z Pary ża czytamy:"%7ładna w świecie korespondencja, chocia żby najdowcipniejsza, nie zatrzewrażenia, iż to od niego (Antonellego) pochodzi, a wi ęc że jeżeli nie myślpapieża, to przynajmniej polityka papiesk ą reprezentuje.Wrażenie tutaj jestnajfatalniejsze, prawdziwie opłakane.To, co jest gor ące i szlachetne w partiikatolickiej, oburzone jest i zbolałe.Có ż stąd, że uczciwi księża tutejsi mówią,że Antonelli łotr, że to historia kiedyś powtórzy? Kiedy on duszom cios zadaje iKościołowi samemu największe zło wyrządza"53.Kres sporowi o wersję papieskiego przemówienia poło żyła encyklika z 30lipca 1864 - nawiązująca do owego wystąpienia w kolegium propagandy.Zeskargami na prześladowanie Kościoła przez carat łączy papież surowe słowapotępienia dla powstania styczniowego.Czytamy wi ęc: "Kiedyśmy.gorącoopłakiwali.smutny i nad wszystkie łzy bolesny stan Kró -52 Schl�zer do Bismarcka z Rzymu, 11 listopada 1864.Die ausw�rtige Politik Preussens, cyt.wyd., t.5, s.476-477.53 List Br.Zalewskiego z 4 czerwca 1864, Arch.Czartoryskich, rkps 5748, s.765-769.lestwa Polskiego, jako też niewczesne powstanie tamże przeciwNajpotężniejszemu Mocarzowi podniesione, daliśmy zarazem do zrozumienia,iżeśmy w dziennikach publicznych czytali, jako Rz ąd Rosyjski przedsiębierzenajsurowsze zaiste zamiary nie tylko ju ż, aby przytłumić powstanie, ale aby.katolicką religię.wytępić.Oskarżając coraz głośniej Rząd Rosyjski oprześladowanie, które przeciw Ko ściołowi ustawicznie wymierza, dalecy odtego jesteśmy, byśmy jakkolwiek chcieli pochwalić niewczesne ruchy w Polscenieszczęśliwie wzniecone.Albowiem wszyscy wiedz ą, jak troskliwie Kościółkatolicki zawsze uspokajał i uczył, że wszelka dusza jest wyższym mocompoddana, że wszyscy władzy świeckiej ulegają i że powinne posłuszeństwoświadczyć w ogóle mają w tym wszystkim, co się Bogu i prawom jego Kościołanie przeciwi.Ale gdy ruchy tego rodzaju tyle szk odliwe Kościołowi iRzeczypospolitej karcimy i pot ępiamy.nie pomijamy sposobno ści, byprzekonać monarchów, że prześladowanie religii powoduje, i ż narody.wpadają nieszczęśliwie w wyuzdaną swobodę żywota i postępowania, apostępując według swych pragnień w bezbożności, pogardzają władzą, bluzniąmajestatowi, buntują się przeciw władcom i odmawiaj ą im posłuszeństwa"54 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy