Nad Niemnem Orzeszkowa E

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.O niemotę swego geniuszu oskarżał świat zewnętrzny.Od zewnętrznego świata oczekiwałwszystkiego i na niego zwalał wszystkie winy.Nie przychodził mu na myśl ani Tasso* wielkąpieśń swoją snujący w celi więziennej, ani Milton* śpiewający o raju w wiekuistychciemnościach ślepoty.Nie przychodziło mu na myśl, że w każdej fali powietrza, światła, woni, wkażdym kamyku przydrożnym i każdej trawie polnej, w liniach każdego ludzkiego oblicza iwestchnieniu każdej piersi ludzkiej tkwi cząstka duszy świata, niewidzialnymi nićmi połączona zduszą artysty i w ruch ją wprawiać mogąca, jeżeli tylko naprawdę jest to dusza artysty.On byłpewny, tak pewny, jak tego, iż żył i oddychał, że trzeba mu było gór, skał, mórz, puszcz,gorących szafirów niebieskich, nagich modeli, fantastycznych draperii, gwaru, gorączki,gonitwy, aby czuć, myśleć i tworzyć.Gdyby świat zewnętrzny oblał go jakim wielkimbogactwem i ugodził weń jakimi piorunami wrażeń.Tu, niestety, niestety! nic nie czyniło nanim wrażenia żadnego.Chodząc po swej pracowni, obu rękami, jak nieraz już bywało,pochwycił się za włosy.Był to gest gniewu czy rozpaczy, czy obu tych uczuć razem.Przy tym zjedzone przed chwilą śniadanie uczyniło go nieco ciężkim.Ten kucharz przedsamym ożenieniem się jego do Osowiec przybyły doskonale gotował.Matka jegopoprzestawała dawniej na starych i trochę już niedołężnych sługach, ale dla młodych państwawszystko w domu odnowionym i ulepszonym zostało.Z takiej kuchni, jaka tu była teraz,niewidzialnie sączył się w żyły ludzkie ociężający olejek sybarytyzmu.Po półgodzinnymłechtaniu podniebienia wybornymi sosami i słodyczami uczuwało się potrzebę wyciągnięciaciała na elastycznej kuszetce*, ponętnie ustawionej śród palm i dracen*.*L e o p a r d i Jakub (1798-1837) wybitny włoski poeta; załamany klęską ruchu narodowowyzwoleńczego, ajednocześnie nieuleczalnie chory, wyzwolenie człowieka widział jedynie w śmierci, stąd pesymistyczny ton jegoutworów.*D u m a s Aleksander (1802-1870) powieściopisarz i dramaturg francuski, popularny twórca awanturniczychpowieści opartych na motywach historycznych; autor Trzech muszkieterów, Hrabia Monte-Christo i in.*B r a d d o n Maria Elżbieta (1837-1915) angielska autorka powieści sensacyjnych.*C l a r e t i e Juliusz (1840-1913) autor dramatów i popularnych powieści z życia paryskiego.Członek AkademiiFrancuskiej (1888).W roku 1885 kierownik teatru Com�die Francaise.*C r a v e n Paulina (ok.1808-1891) konserwatywna pisarka francuska, autorka powieści z życia dworskiego.*T a s s o Torquato (1544-1595) poeta włoski, autor Jerozolimy wyzwolonej, 8 lat spędził w szpitalu więziennym.*M i l t o n Jan (1608-1674) poeta angielski, po utracie wzroku główny swój utwór, Raj utracony, dyktował żoniei córkom.*K u s z e t k a (z franc.) kanapka, kozetka.205Zbliżając się do szafki z książkami Zygmunt spojrzał po swojej postaci.Tyje, stanowczo tyje!Co chwilę porywała go złość lub rozpacz, jednak tyje! Wina to braku wrażeń.Czymże, jeżeli nieopasłym wołem, stać się może człowiek wszelkich wrażeń pozbawiony?Wpółleżąc na elastycznej kuszetce przerzucał tomik poezji Leopardiego, którego niezgłębionysmutek zgadzał się z dzisiejszym, od dość już dawna zresztą trwającym jego usposobieniem.Wszystkie westchnienia, łzy, zwątpienia wielkiego pesymisty stosował do siebie.Czytając onicości i rozpaczy powszechnego życia myślał o swoim życiu.Nie spostrzegł, że drzwi pracowniotwierały się parę razy, a zza nich wyglądała i wnet znowu cofała się piękna kobieca główka, wmisterne puchy złocistych włosów i różowe astry ubrana.Parę razy główka ta zajrzała i cofnęłasię, aż na koniec, równie cicho jak przedtem drzwi otwierając, do pracowni weszła Klotylda.Trochę jeszcze zapłakane jej oczy nieśmiało i prawie pokornie utkwiły w twarzy męża, który odkart książeczki wzroku nie odrywał.Na młodziutkiej jej twarzy malowało się pytanie: Podejśćdo niego czy nie podejść? Przemówić czy nie przemówić? Wahała się z tym nie dlatego, abyjeszcze czuła gniew lub urazę.Wprawdzie nie obdarzył on ją dzisiaj ani jednym serdecznymsłowem lub choćby spojrzeniem i zdawał się nawet nie słyszeć tego, co ona do niego mówiła,wprawdzie obojętność ta, którą zresztą okazywał on jej teraz prawie zawsze, rozgniewała ją irozżaliła tak bardzo, że przez całe dwie godziny snuła w ciężko zmartwionej swej głowiemnóstwo dziecinnych zamiarów wyjazdu, rozstania się, nawet samobójstwa.Ale żyć wnieporozumieniu z nim dłużej nad dwie godziny przechodziło jej siły.Z natury była łagodną iłatwo przebaczającą.Pragnęła teraz pogodzenia się i choć jednej godziny pogodnegoprzestawania z nim sam na sam.Gdyby tylko wzrok podniósł na nią, z okrzykiem radościrzuciłaby się mu na szyję.Ale on nie spostrzegając czy udając, że nie spostrzega jej obecności,patrzał ciągle w książkę.Szafirowe jej oczy, blaskiem, głębią zdradzające temperament żywy inamiętny, były teraz bardzo strwożone, zmącone.Delikatne ramiona wzdłuż zgrabnej kibiciopuściła i stała chwilę pośród pracowni, wahająca się, nieśmiała, rozkochana, aż na usta jejwybiegł figlarny uśmiech.Na palcach, cichutko, zbliżyła się do sztalug i odchylając zawieszonena nich płótno odsłoniła własny na wpół wymalowany portret.Posiadać swój portret ręką mężawykonany było od dnia zaręczyn z Zygmuntem ciągłym jej marzeniem.Po roku bezczynnegożycia w Osowcach Zygmunt malować go zaczął, lecz dotąd nie skończył, robotę okołorozpoczętego dzieła z dnia na dzień odkładając.Przed tym nie dokończonym, lecz już dośćwyraznym wizerunkiem Klotylda złożyła naprzód dyg głęboki, a potem przemawiać do niegozaczęła: Dzień dobry pani.Dlaczego pani dziś taka smutna? Czy dlatego, że ktoś malować pani jużnie chce? Ktoś jest bardzo niedobry.Wie on dobrze, że pani go kocha, kocha, kocha, a nie chcezapomnieć małego pani uniesienia i nadyma się, milczy, w książkę patrzy, kiedy pani przyszłaś iz całego serca pogodzić się już pragniesz.Biedna pani! Czy pani już nie kochają? O, nie, niechpani tak nie myśli, bo byłoby to zbyt bolesne.Ktoś jest tylko trochę kapryśny, trochę znudzony,ale niestały nie jest.I za cóż miałby przestać panią kochać? Przecież nie zmieniłaś się wcale nagorsze.owszem, trochę wyładniałaś jeszcze, a co do serca, tego nie odebrałaś mu dotąd anicząsteczki.ani kropelki.ani iskierki.Azy kręciły się w jej oczach, a w głosie drżał śmiech.W dziecinnym jej figlowaniu czuć byłozaczynające rozdzierać się od zwątpienia serce kobiece; z ruchów jej, gestów, mimiki biłniewymowny wdzięk.Przed dwoma laty ten jej wdzięk wesoły i pełen gracji wprawiałZygmunta w zachwyt; pod jego to wpływem, zarówno jak pod wrażeniem pięknej gry nafortepianie i śpiewu Klotyldy, rozpoczął on był małżeństwem uwieńczone staranie się owypieszczoną i dość posażną jedynaczkę.Ale od tego czasu minęły dwa lata.Teraz uśmiechnąłsię wprawdzie, ale ze znudzenia i lekceważenia więcej niż z przyjemności.*D r a c e n a albo smocze drzewo drzewo z rodziny liliowatych o grubym, rozgałęziającym się pniu i dużychliściach.Niektóre gatunki hodowane są w doniczkach jako ozdobne [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Tematy