[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.9.W czasie bitwy tkały na krosnach kobierce, wyobrażające ową walkę.Nićmi były jelita poległych, ciężarkami tkackimi — głowy zabitych, bijadłami — miecze, a płochami — strzały: Oddrun.gr.16; Pieśń walkirii (Pieśń Dórruda) w Sadze o Njalu rozdz.157.NIEKTÓRE STWORZENIA ZNANE Z DEMONOLOGII GERMAŃSKIEJALBERICH (śr.-gór.-niem.alberich — Król Albów [Elfów]; w sfranc.przekształć, w Auberon, a stąd w sang.w Oberon; odpowiednikiem duń.jest eherkonge, z którego to terminu Herder i Goethe utworzyli w swoich poematach tytuł Erlkonig).Postać ta pojawia się w południowoniemieckiej tradycji ludowej oraz w eposie „Pieśń o Nibelungach" (w utworze tym sprawuje funkcję strażnika, zdobytego przez Zygfryda, skarbu Nibelungów) jako król krasnoludów, a właściwie król Ciemnych Alfów, kojarzonych nie tyle z mitologicznymi krasnoludami, co z podziemnymi, zdemonizowanymi stworzeniami, łączącymi cechy krasnoludów, trolli, elfów i złośliwych duchów.Alberich posiadał znaczną władzę magiczną, mógł też stawać się niewidzialny, zaś siłę fizyczną czerpał z czarodziejskiego pasa mocy.Nie wiadomo, jakie są relacje między Alberichem a znanym z mitologii władcą krasnoludów, Wólundem Kowalem.Prawdopodobnie obie postacie nie są tożsame i należą do dwóch odrębnych światów: Wólund — mitologicznego, Alberich — demonologicznego.BERCHTA (Perchta, Erau Berta, Eisenberta):Znany w południowej części Niemiec, szczególnie w rejonach przy-alpejskich, kobiecy duch, symbolizujący środkową fazę zimy, związany ze starogermańskim, pogańskim świętem Jul, organizowanym w styczniu dla uczczenia początku nowego roku.W czasach chrześcijańskich Berchta stała się duszkiem, przynoszącym prezenty w noc poprzedzającą Święto Trzech Króli (6 stycznia), stąd noc ta zwała się w języku st.-gór.-niem.Pemhtun-naht, zaś w dzisiejszym niemieckim dzień Święta Trzech Króli to Perchtentag.Od imienia Berchty zimowe duszki nazywa się perchtami.BILWIZY (pilwizy, bilmesy):Pierwotnie, we wczesnośredniowiecznych przekazach z terenów Bawarii i Austrii, bilwizy występują jako duchy przyjazne człowiekowi, leczące choroby za pomocą magicznych „pocisków".W późniejszych czasach bilwizy opisywane był)'jako stworzenia demoniczne, wchodzące w kontakty z czarownikami i wiedźmami.Z terenów wschodnioniemieckich znamy nieco inny obraz bilwizów— były stworzeniami humanoidalnymi, które do stóp miały przyczepione sierpy.Chodziły po polach i sierpami wycinały pasma w łanach zbóż (stąd epitet Bilmesschneider — bilmes-żniwiarz).Znano je też z kradzieży zebranych już plonów.DRUDY (niem.Drude, Trude; spokr.z goc.truda i stisl.trotha — gnieść): Demony kobiece, znane z południowych Niemiec i Austrii.Rzucały złe uroki i straszyły ludzi w czasie snu (jak się zdaje, drudy przejęły część obowiązków ->· Alpów-elfów).Później drudy był) utożsamiane z czarownicami (drude to synonim hexe), zaś pentagram zwano Drudenfufl.ELFY:Stworzenia te przeniknęły do demonologii z mitologii germańskiej, przy czym znacznie zmieniły charakter, jak i nazwę.Pierwotnie, w mitologii, zwano je alfami (alfar), zaś termin elf pochodzi z XIX-to wiecznej literatury romantycznej i jest dosłownym przełożeniem terminu elves (l.mn.) z anglosaskiego folkloru.Ełfy znane były, jak się zdaje, wszystkim Germanom.U Niemców nazywano je Alpami/Albami lub Elbami, u Sasów i Skandynawów— alfami, u Anglosasów — elfami.Według pierwotnych przekazów, elfy zachowały sporo funkcji dawnych alfów: dzieliły się na jasne duszki powietrza (odpowiadające Świetlistym Alfom — lios alfar — z Alfheimu) i niskorosłe duchy podziemia (odpowiadające krasnoludom ze Svartalfheimu, czyli Ciemnym Alfom — svart alfar).Elfy powietrzne miały być bardzo pogodne, ciągle weseliły się i tańczyły.Tradycja ludowa nie przydała im władcy, dopiero poeci romantyczni (Herder i Goethe) na zasadzie analogii z -> Alberichem stworzyli postać Króla Elfów — Erlkóniga.Elfy podziemne przedstawiano jako szkaradne stworzenia, strzegące ukrytych skarbów i niezbyt przyjazne ludziom.Ich królem był Alberich.Tradycja z czasów chrześcijańskich przedstawiała elfy jako demony, przynoszące zły los i nocami nawiedzające ludzi w snach, zaś wędrowców sprowadzające na bagna.Tak, z potężnych duchów światła, alfy stały się pomniejszymi demonami zła.FAIRY (sang.fairy — wróżka [l.mn.faines] od sfraiic.feie,fee — wróżka, a to z kolei od łac.fatua — wieszczka [derywat od fatum — los]; pokrewne: sang.fay — przeznaczenie, los).Potężne istoty demoniczne, prawdopodobnie powstałe w wyniku połączenia w demonologii anglosaskiej dwóch typów bytów: germańskich elfów (lios alfar) z celtyckimi aes sidhe (skutek akulturacji celtyckich Brytów przez germańskich Anglosasów).Zamieszkiwały własną krainę, do której docierało się cudownymi przejściami, istniejącymi w starożytnych kopcach czy jaskiniach.Według innych przekazów żyły w lasach, jaskiniach i źródłach.Były przyjazne ludziom, potrafiły się odwdzięczać za czynione im przysługi.Z drugiej jednak strony mściły się za naruszanie ich siedzib.Użyczały daru widzenia przyszłości, a także talentu muzycznego.Fairies mogły być też powiązane z indoeuropejskimi boginiami przeznaczenia (jak greckie Mojry czy celtyckie Matrony).W takim przypadku należałoby szukać pokrewieństwa między nimi a -> Nornami.HERNE (dosł.Rogaty, od sang.hoern — róg).Demon (być może pierwotnie istota boska), znany wśród południowych Anglosasów.Jego głowę wieńczyło jelenie poroże.Opiekował się lasami, zwierzętami, zaś po najeździe Wilhelma Zdobywcy na Anglię (1066 r.) stał się symbolem oporu anglosaskiego przeciw feudałom normańskim.Przypuszczalnie należy go wiązać z germańskimi bogami ->· Alkami lub uważać za postać zaadoptowaną przez Anglosasów od ich poprzedników w Brytanii, Celtów (chodzi o rogatego boga Cernunnosa).W obrazie Herne'a warstwą wtórną wydaje się postawienie go na czele Dzikich Łowów (patrz ten aspekt w kompetencjach -> Odyna i demonicy -> Lusse).HÓLLE (Frau Hólle):Demon kobiecy wyższego rzędu, znany z wierzeń niemieckich.Hólle miała być władczynią podziemnego świata umarłych (co jednoznacznie wskazuje, tak samo jak i jej imię, że Hólle odpowiadała skandynawskiej Hel i pierwotnie nie była demonicą, a boginią świata umarłych), ale także, według uznania, obdarowywała nadnaturalnymi zdolnościami noworodki (por.-> Disy; ->· Fylgje; -> Nor-ny).Od jej woli zależało też zsyłanie śnieżyc i zawieruch zimowych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]