[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przechowuje się ją w odpowiednio usypanych pryzmach, lub używa sięjej do rekultywacji innych zdegradowanych terenów.26GLEBY POLSKIGleba jest składnikiem środowiska przyrodniczego, najbardziej zewnętrzną częścią litosfery.Powstaje ona na granicy wzajemnegooddziaływania litosfery, hydrosfery, atmosfery i biosfery.Do czynników glebotwórczych należą:" skała macierzysta, czyli podłoże skalne," rzez
ba terenu," klimat," woda - ilość wilgoci," roślinność," działalność człowieka," czas potrzebny do przekształcenia skały macierzystej w glebę.Gleba tworzy się przez długi czas w wyniku procesu glebotwórczego.Polega on na stopniowym przekształcaniuzwietrzeliny skalnej i materii organicznej w glebę.Skutkiem procesu glebotwórczego jest wytwarzanie poziomów glebowych, któreróżnią się między sobą barwą, ilością próchnicy, wielkością części mineralnych i strukturą.Najważniejszym poziomem glebowym jest poziom próchniczny, ponieważ jego miąższość i skład decyduje o żyznościgleby.Typ gleby można określić poprzez analizowanie profilu glebowego, czyli odsłonięcia gleby (do głębokości 1,5 m).Procesami glebotwórczymi najczęściej występującymi w Polsce są: bielicowanie, brunatnienie, a także oglejenie.Proces bielicowania gleby przebiega w następujący sposób:" woda opadowa, wsiąkając w podłoże porośnięte określonym typem roślinności, nadaje roztworowi wodnemu odczynkwaśny (może też być obojętny lub zasadowy);" wraz z wsiąkającą wodą rozpuszczane są, wypłukiwane i przenoszone w głąb gleby składniki pokarmowe; sprzyja temukwaśne środowisko lasów iglastych;" na skutek intensywnego wymywania składników pokarmowych pod poziomem próchnicznym powstaje jasna, uboga wskładniki pokarmowe warstwa zwana poziomem wymywania lub poziomem eluwialnym - od jasnej barwy piasku i pyłukwarcowego tej warstwy pochodzi nazwa całego procesu glebotwórczego - proces bielicowania;" wymyte z poziomu eluwialnego związki gromadzą się w niżej zalegającej warstwie.Jest to poziom wmywania - poziomiluwialny ma on ciemniejszą barwę;" poniżej poziomu iluwialnego (wmywania) zalega zwietrzała skała macierzysta; są to przeważnie piaski, żwiry, iłypolodowcowe.27Proces brunatnienia daje w efekcie różny od procesu bielicowania profil glebowy." roztwór glebowy ma odczyn zasadowy, ponieważ proces brunatnienia przebiega w środowisku lasów liściastych,zrzucających co roku liście na okres zimowy;" brak poziomu wymywania; poniżej poziomu próchnicznego tworzy się poziom brunatnienia; brunatnienie to wynika zotaczania cząstek glebowych związkami żelaza, pochodzącymi z rozkładu glinokrzemianów - stąd brązowa barwa gleby.Proces oglejenia przebiega przy stałym nadmiarze wód podziemnych:" w podtopionej przez wodę warstwie gleby tworzy się w profilu glebowym poziom glejowy o charakterystycznej niebieskiejbarwie;" zalegające w podłożu np.muły rzeczne lub jeziorne jako skały nieprzepuszczalne hamują wsiąkanie wody w głąb;" zachodzą wtedy procesy redukcji (odtlenienia) spowodowane przesyceniem wodą, a tym samym wyparciem przez niąpowietrza z gleby," procesy oglejenia zachodzą powszechnie na glebach bagiennych, w madach oraz w glebach tundrowych.Poziomy glebowe pozwalają na rozpoznanie typu gleby oraz na odtworzenie procesu glebotwórczego.Podstawowymi składnikami gleby są: części mineralne {zwietrzelina), części organiczne, a także powietrze i woda.Wzależności od tego, który z wymienionych składników dominował w procesie glebotwórczym, wykształca się określony typ gleby.Na przykład skała macierzysta (gapienie, dolomity, margle, gipsy) decyduje o powstaniu rędzin, z kolei nadmierna i długotrwała ilośćwilgoci prowadzi do wytworzenia się gleb bagiennych.Wytworzenie się gleby wymaga określonego czasu.Przyjmuje się, że do wytworzenia warstwy gleby o grubości 1 cmpotrzeba około 200 - 300 lat.Spotykamy więc gleby młode, o słabo wykształconym profilu glebowym i słabej żyzności {żyzność -naturalna cecha gleby sprzyjająca wzrostom roślin, urodzajność - cecha nabyta) oraz gleby starsze, o lepiej wykształconychprofilach glebowych.W Polsce dominują gleby młode.Ustąpienie lądolodu z obszaru Polski (około 10 tys.lat temu) dało początek tworzeniusię gleb.Proces ich powstawania rozpoczął się z chwilą wkroczenia na powierzchnię skalną organizmów żywych - grzybów, bakterii.Najpierw były to gleby tundrowe.Wraz z pojawieniem się lasów rozpoczął się właściwy dla naszego klimatu proces glebotwórczy.W lasach iglastych, o środowisku kwaśnym następowało bielicowanie gleb, wskutek czego powstawały gleby bielicowe.W środowisku mniej kwaśnym, pod lasami liściastymi (przeważnie na glinach), wytworzyły się gleby brunatne.Z koleina podłożu bogatym w sole mineralne, pokrytym roślinnością trawiastą powstawały bogate w próchnicę czarnoziemy.28Obowiązująca od 1990 roku opracowana przez ONZ międzynarodowa klasyfikacja (taksonomia) gleb poleca stosowanieokreślonych nazw dla poszczególnych typów gleb, choć do dziś stosowane są także dawne nazwy.Gleby występujące w Polsce (nazwy wg ONZ i polskie tradycyjne):" początkowego stadium rozwoju, leptosole - gleby inicjalne, litosole - na skałach twardych, regosole - na skałach luz
nychoraz rankery - gleby słabo wykształcone," podsole - bielicowe," kambisole - brunatne," luwisole - płowe," chernozens - czarnoziemy," fluwiosole - mady," leptosole - rędziny," histosole - gleby bagienne, zabagnione, glejowe, gleby pobagienne: czarne ziemie - osuszone," anthrosole - gleby antropogeniczne, wśród których wyróżniamy: hotizole - industroziemy i urbisole - urbanoziemyNajwiększą powierzchnię w kraju, około 80% ogólnej powierzchni gleb, zajmują gleby bielicowe (zbielicowane) oraz brunatne ipłowe.Gleby w wysokich górach układają się piętrami, podobnie jak roślinność, np.w Tatrach:" regiel dolny - gleby górskie bielicowe i rdzawe," regiel górny - górskie bielice," kosodrzewina - rankery - gleby słabo wykształcone ze skał kwarcowo-krzemionkowych," hale i turnie - gleby inicjalne z dużą ilością części szkieletowych (okruchów skalnych).29 30Główne typy gleb w Polsce, ich cechy i lokalizacja% ZAJ
TEJGA
ÓWNE REJONYTYP GLEBY POWIERZCHNI CECHY GLEBYWYST
POWANIAKRAJUInicjalne, Brak wykształconego profilu glebowego.W górach, na terenachpoczątkowego Najmniej żyzne.Mała ilość nagromadzonej rekultywowanych, na wydmach.stadium rozwoju, 1 materii organicznej.Bardzo słabo przydatne wgleby rolnictwie.górskieGleby strefowe.Tworzą się na piaskach.Mają Na obszarze środkowej iwyraz
nie wykształcony profil glebowy.Mają północnej Polski - na piaskachBielicowe 25odczyn kwaśny, małą zawartość próchnicy.Mało polodowcowych pod lasamiżyzne.iglastymi.%7łyzne.Bogate w składniki pokarmowe.Gleby Zajmują w Polsce największąwilgotnych lasów iglastych i mieszanych.powierzchnie.Występują naBrunatne 51glinach i iłach polodowcowychoraz na lessach.Są odmianą gleb brunatnych, z silniej wymytymi Na obszarach polodowcowychzwiązkami ilastymi i żelazistymi.Bardziej środkowej i północnej Polski.Płowe 5 zakwaszone niż gleby brunatne.Tworzą się naosadach polodowcowych pod roślinnością lasówliściastych i mieszanych.Najżyz
niejsze gleby [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

personata.xlx.pl